In Furore 27 wordt gedetailleerd uit de doeken gedaan waar en wanneer Willem Frederik Hermans stond toen hij voor Ed van der Elsken poseerde als ‘1e klas gangster’. Niet iedereen was direct overtuigd.
Op 1 september 2021 om 09:34 uur schreef Michiel Eijsbouts op Twitter: ‘Groot stuk van Onno Blom in de Volkskrant over W.F. Hermans, de ‘1e klas gangster’ van de literatuur. Maar ook op deze uitsnede is duidelijk te zien dat de tekst op dit banier verder gaat. Maar hoe?’
Guido de Greef schreef zeven minuten later: ‘Ik denk dat er staat “Een 1e klas gangster film” en dat die aanbeveling gaat over Armored Car Robbery (waar alle posters over gaan).’
Ward Wijndelts om 10:02 uur: ‘Wat wonderlijk is, aangezien dat een film is uit 1951 en de foto in 1955 gemaakt zou zijn. Ik vond “Armored Car Robbery” alleen in april ’51 in Bellevue:
Eijsbouts reageerde: ‘Dan is het fotobijschrift in de VK wellicht verkeerd gedateerd. In ’55 promoveerde Hermans ook, had-ie natuurlijk helemaal geen tijd om een bioscoopje te pakken.’
Ward Wijndelts om 10:07 uur: ‘Het lastige is: Ed zat van 1950 tot 1954 in Parijs. En dit lijkt niet de gevel van Bellevue. The plot thickens.’
En 14 minuten later:
De Passage Bioscoop (zat toen op Nieuwendijk 186) vertoonde in 1951 ‘Code No. 3’ (de Nederlandse vertaling van ‘Armored Car Robbery’). Ik zal eens kijken hoe de gevel eruit zag in Beeldbank Amsterdam.
Op 3 november 2021 ging Theo Capel zich ermee bemoeien.
Aan: fotoverkoop@nederlandsfotomuseum.nl. ‘In de Volkskrant van 1-9 jl. stond een foto van schrijver W.F. Hermans die voor de ingang van een bioscoop plaatsnam. Ed van der Elsken werd genoemd als de fotograaf. De Volkskrant meldde dat de foto uit 1955 stamt. Dat is opmerkelijk omdat de film die in de bioscoop speelt uit 1950 stamt en vermoedelijk dan uiterlijk in 1951 in Nederland werd uitgebracht. Mogelijk dus dat de opnamedatum niet klopt. De krant gaf verder niet aan waar deze foto werd genomen. Mijn vraag aan u is of u me dat kunt vertellen. De suggestie is Amsterdam, maar geen enkele bioscoop uit Amsterdam uit die tijd lijkt erop. Kunt u vertellen in welke plaats en straat de foto is genomen?’
Carolien Provaas antwoordde: ‘We beheren inderdaad het archief van Ed van der Elsken en deze foto komt inderdaad (via ANP) bij ons vandaan. Maar de nieuwe Furore #27 geeft antwoord op al uw vragen over deze en andere foto’s van W.F. Hermans. Het is voor u uitgezocht!’
Piet Schreuders voegde hieraan toe: ‘Ziehier de pagina in Furore 27 met de oplossing van uw vraag. Maar ik raad u aan om het hele nummer aan te schaffen, want het staat bol van dit soort ontdekkingen.’
Theo Capel antwoordde: ‘Veel dank hiervoor. Ik houd alleen mijn twijfels of het hier om de Parisien gaat. De vitrines verschillen te veel op beide foto’s. En de entree op zich oogt luxer dan wat je van zo’n achteraftheater zou verwachten. En dan het mysterieuze dat een oude gangsterfilm uit 1951 hier in 1955 zou draaien (waar meestal slechts pikante films werden vertoond), dat werkt ook niet mee. Bioscoopexpert Guus Luijters sprak ook zijn twijfels uit. Tja. Is de foto niet eerder gemaakt en ergens anders? Maar waar dan?’
En even later:
‘Misschien moet je toch nog eens kijken naar de Passage Bioscoop, die ook op de Nieuwendijk zat. Die lijkt waarschijnlijker als locatie dan Cinema Parisien. De film draaide daar ook al eerder onder de titel Code nr. 3 (de alternatieve Amerikaanse titel). De Nederlandse distributeur had misschien de rechten nog liggen om hem enkele jaren later opnieuw uit te brengen met een pakkende Nederlandse titel. Passage was onderdeel van het Tuschinskiconcern dat het theater indertijd liet verbouwen. De kassa doet sterk denken aan Tusschinki zelf. Het versterkt mijn vermoeden dat Hermans bij de Passage voor de ingang staat.’
Piet Schreuders twitterde intussen (1:29 PM · Nov 4, 2021): ‘Zie hiervoor het grote overzichtsartikel door Huib Ludriks, ‘Van de ene dijk naar de andere’ in Furore nr 27. Hierin worden alle acht locaties van Van der Elskens Amsterdamse fotosessie met WFH in kaart gebracht én gedateerd.’
Michiel Eijsbouts reageerde na vier minuten: ‘Wat hebben Wijndelts en ik weer zitten ploeteren, terwijl de maestro dit gewoon uit zijn mouw schudt. Ik rep me naar de tijdschriftulier.’
Op 04/11/2021 om 13:32 schreef Bob Polak: ‘Zie ook dit filmpje: Jubileum Cinema Parisien aan de Nieuwendijk in Amsterdam – oude filmbeelden: WFH stond gewoon voor de Parisien.’
Op 04/11/2021 om 17:30 schreef Piet Schreuders: ‘Wellicht ten overvloede hierbij een kleurenfoto van de ‘CASSA’ van Cinema Parisien:’
Op 06/11/2021 om 15:02 schreef Guus Luijters: ‘Ik heb in de filmladder gekeken en moest helaas vaststellen dat Parisien er niet op voorkomt. De film draait in ieder geval niet ergens anders in de stad. Ook niet in Den Haag. Zo blijft het een raadsel, want dat het de Parisien is, wil er bij mij niet in. Misschien weten Baartse/Polak het van de bioscoop?’
Op 06/11/2021 om 18:04 schreef Theo Capel: ‘Ja, de conclusie kan alsnog niet anders zijn dan dat het Cinema Parisien betreft. Armored car Robbery draaide in ieder geval niet in De Passage in de aangegeven periode. En zie ook de beschadiging aan de stoeprand als indicatie voor Parisien. De kassa van Parisien is zo te zien later weliswaar verbouwd, maar de achterliggende deuren zijn ongewijzigd. De reden om aan Parisien te twijfelen kwam met name door de film die er toen draaide. In praktisch iedereens Amsterdams geheugen staat de Parisien bekend als bioscoop die uitsluitend pikante films vertoonde en zeker geen gangsterfilms. Soms wil een mens graag gelijk krijgen, maar soms moet je het ook aan een ander gunnen. In dit geval aan de uit Rotterdam afkomstige Piet S. Je zou zeggen, wat weet een Rotterdammer nou van Amsterdam? Nou een hoop dus. Lees zijn krant.
Met dank aan iedereens ijver om te trachten een bewering te ontzenuwen dan wel te bevestigd te krijgen.
Op 07/11/2021 om 13:14 schreef Guus Luijters:
‘We voelen ons weer bien
In de Parisien.’